صورت‌بندی جامعه‌شناختی تئوری کاریزمای وبر

author

  • مجید فولادیان عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد
Abstract:

در این پژوهش سعی شده است شکاف‌های مفهومی و نظری تئوری رهبری کاریزمای وبر مشخص شود و سپس، براساس روش تیپ ایده‌آل وبری به برساخت تیپ ایده‌آلی از رهبری کاریزمایی اقدام شود که در حوزة جامعه‌شناسی بوده و قابلیت آزمون تجربی-تاریخی داشته باشد. براین‌اساس، ابتدا به بررسی چرایی وجود ابهام‌های نظری در تئوری کاریزمای وبر پرداخته شده است. سپس، براساس آرای وبر و شارحان اصلی او سعی شده است دو رویکرد اصلی به مسئلة کاریزما به‌صورتی منسجم سنخ‌بندی و برساخت شود: رویکرد اول مطالعاتی هستند که بیشتر به صفات و ویژگی‏های فردی پرداخته‏اند و سعی کرده‏اند دلایل ظهور کاریزما را در فرد صاحب‌کاریزما بجویند؛ رویکرد دوم مطالعاتی هستند که بیشتر به دریافت‏های پیروان و پاسخ نگرشی و رفتاری آن‌ها به کاریزما و همچنین، شرایط عینی و ذهنی شکل‏گیری کاریزما پرداخته‏اند. در انتها استدلال شده است که رویکرد پیرومحور، رویکردی جامعه‌شناختی است و به لحاظ تجربی قابل‌بررسی است. در این رویکرد اساس بحث بر تلقی پیروان از رهبر کاریزمایی قرار دارد و اعتبار کاریزما از تأیید و قبول پیروان نشأت می‌گیرد. افزون بر این، پیروان در شرایط خاصی از نظر روحی و روانی به‌دنبال منجی و کاریزما هستند و وضعیت روانی خود را ناشی از شرایط بحرانی اجتماعی می‌دانند؛ بنابراین، تغییرات، بحران‌های اجتماعی و تحولات ساختاریِ اجتماعی و نهادهای ناشی از آن، زمینه و علت اصلی ظهور رهبران کاریزماتیک قلمداد می‏شوند.  

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل جماعات تکفیری نوظهور براساس تئوری کاریزماتیک ماکس وبر

شکل‌گیری و رشد جماعات تکفیری نوظهور، از مهم‌ترین تحولات اخیر کشورهای غرب آسیاست. در این میان از داعش به‌عنوان مهم‌ترین جماعت تکفیری نوظهور در جریان نوسلفی جهادی نام برده می‌شود. فهم ماهیت، ساختار و عملکرد داعش، نیازمند به‌کارگیری چارچوبی تئوریک و متناسب است. از جمله تئوری‌های رایج در تحولات اجتماعی، تئوری کاریزماتیک وبر است که به‌نظر می‌رسد میزانی از قدرت تحلیلِ شکل‌گیری و عملکرد جماعات تکفی...

full text

جامعه‌شناسی تاریخی– تطبیقی ماکس وبر، تئوری عام و برخی ملاحظات در مورد گفتمان شرق‌شناسی در ایران

ماکس وبر از جمله بنیان­گذاران عمده در جامعه­­شناسی تاریخی است. او نه تنها دغدغه بررسی “تاریخی" مسائل اجتماعی را داشت، بلکه این امر را به­جد به­صورت "تطبیقی" پیگیری می­نمود و آثار خود را با محوریت سرمایه داری غربی و با تاکید بر فرایند عقلانی شدن  پی می‌گرفت. نکته اساسی که در این میان مطرح است، این است که وبر در تمام پروژه خود سعی نمود بین تفسیرگرایی در نظریه و کار تطبیقی در پژوهش، بین تفسیر و تب...

full text

شناخت بُعد دیگر وبر؛ وبر ماتریالیست

وبر از سویی در اخلاق پروتستان متوجه شده بود که ایده­های مذهبی بر منافع اثر می­گذارند، از سوی دیگر قائل به رابطۀ علی برعکسی در اخلاق اقتصادی مذاهب جهان بود که در جامعه­شناسی تطبیقی دین او به­خوبی نمایان می­شود. ارزش­ها که در اخلاق پروتستان و روح سرمایه­داری نقش ابتدایی و اصلی داشتند، در دیگر مقاله­های او به­ویژه مطالعات تطبیقی مذاهب به پدیده­های ثانویه تحول می­یابند و حوزۀ منافع در بسیاری از موا...

full text

صورتبندی برهان نظم از منظر سوئینبرن

برهان نظم ساده­ترین، قابل فهم ترین و عمومی­ترین برهان بر وجود خداوند است. در طول تاریخ روایت­های متعددی از این برهان ارائه شده است که از درجات متفاوتی از قوّت و دقّت برخوردارند. به نظر نگارندگان معقول­ترین و قابل دفاع­ترین روایت از این برهان، روایتِ «استدلال از راه بهترین تبیین» است. روایت­هایِ کلاسیک، مقایسه­ای، تنظیم دقیق، پیچیدگی غیر قابل تقلیل بیوشیمیایی و اطلاعات زیست شناختی ضمن آنکه هر یک روا...

full text

صورتبندی جاودانگی در خوانش اسطوره‌ای ادبیات

زمان و مرگ، ناگزیر آدمی است از آن روی جستجوی اکسیری که انسان را بر زمان چیرگی دهد، از دغدغه‌­های دیرسال او بوده‌­است. اسطوره، رویارویی انسان را با زمان در قلمرو طبیعت فراهم می­‌آورد، پس آدمی به شکل‌­های گوناگون می­‌کوشد پادزهر زمان را از طبیعت بگیرد و بر آن می­‌شود که این اکسیر را از درخت بستاند، یا خود با درخت درآمیزد و یکی شود. گیاه در کارکرد جاودانگی­‌بخشی خود، زمان طبیعی (تاریخی) را به قلمر...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 20  issue 3 (دومین ویژه نامه ماکس وبر)

pages  59- 87

publication date 2019-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023